Category: คิดสักนิด…สะกิดใจ

สองอาทิตย์ที่แล้วพ่อได้อธิบายเกี่ยวกับเรื่องอิริยาบถและความหมายของสีอาภรณ์ซึ่งพระสงฆ์ใช้พิธีกรรมไปแล้วในอาทิตย์นี้พ่อขออธิบายเกี่ยวกับความหมายและองค์ประกอบในภาคต่างๆของพิธีมิสซาเพื่อพี่น้องจะได้เข้าใจความหมายและมีส่วนร่วมในการขอบพระคุณพระเจ้าได้อย่างมีคุณค่าเพิ่มมากขึ้น พิธีมิสซาคือพิธีบูชาขอบพระคุณในความเป็นหนึ่งเดียวกันของคริสตชนโดยมีองค์พระเยซูเจ้าเป็นเครื่องบูชาไถ่บาปแทนเรามนุษย์อาศัยพระกายและพระโลหิตที่ยอมสละและพลีชีวิตเพื่อเรา ในความเป็นจริงคำว่า“มิสซา”หมายถึง“การถูกส่งไป” เพื่อไปประกาศข่าวดีและเป็นแบบอย่างที่ดีแก่เพื่อนพี่น้องด้วยการมอบชีวิตของตนเองให้มีคุณค่าแก่ผู้อื่นเช่นเดียวกับที่เราคริสตชนได้รับจากพระเจ้าซึ่งในพิธีมิสซาเราคริสตชนเชื่อว่าองค์พระเยซูเจ้าทรงประทับอยู่อย่างแท้จริงใน3 วิธีการคือ 1.      ในพระวาจาของพระองค์ทั้งบทอ่านจากหนังสือพระคัมภีร์และพระวรสาร 2.     ระหว่างการเสกปังและเหล้าองุ่นซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดในพิธีมิสซาเพราะเป็นการรื้อฟื้นการเลี้ยงอาหารค่ำมื้อสุดท้ายของพระเยซูเจ้า 3.     […]

พี่น้องหลายท่านคงเคยสังเกตนะครับว่า“ในแต่ละมิสซาทำไมเราจึงเห็นพระสงฆ์สวมสีเสื้ออาภรณ์ที่แตกต่างกัน”บางครั้งเราเห็นพระสงฆ์สวมอาภรณ์สีเขียวบ้างสีแดงบ้างหรือสีม่วงตามโอกาสต่างๆแล้วทำไมจึงเป็นไปเช่นนี้? วันนี้พ่อจึงขออธิบายและให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้กันสักเล็กน้อยนะครับ พระศาสนจักรโรมันคาทอลิกของเรากำหนดสีอาภรณ์ที่ให้ใช้ในพิธีกรรมไว้ทั้งหมด6 สีได้แก่สีขาวแดงเขียวม่วงดำและกุหลาบโดยการใช้สีเหล่านี้นั้นมีการระบุไว้ในหนังสือ“ข้อแนะนำทั่วไปเกี่ยวกับมิสซา” แต่ก็ไม่เป็นกฎเกณฑ์ที่เคร่งครัดตายนักดังนี้ สีขาวหรือสีทองเป็นสีที่บ่งบอกถึงความยินดีการผ่านจากบาปหรือความตายไปสู่ชีวิตใหม่(ปัสกา) เป็นสีแห่งความสะอาดบริสุทธิ์และสีแห่งความเป็นพรหมจรรย์  ดังนั้นพระสงฆ์จะสวมอาภรณ์สีขาวนี้ในพิธีทำวัตรในมิสซาวันสมโภชปัสกาวันคริสตสมภพวันสมโภชและฉลองนักบุญทั้งหลายเช่นวันสมโภชแม่พระสมโภชนักบุญยอห์นบัสติสตาวันฉลองนักบุญยอห์นอัครสาวกฉลองธรรมสาสน์นักบุญเปโตรอัครสาววกและวันฉลองการกลับใจของนักบุญเปาโลเป็นต้น สีดำเป็นสีที่ตรงกันข้ามกับสีขาวเป็นสีที่บ่งบอกถึงความทุกข์โศกการปฏิเสธการขาดแคลนและการใช้โทษบาปดังนั้นพระสงฆ์จะสวมอาภรณ์สีดำนี้ในเทศกาลเตรียมรับเสด็จพระคริสตเจ้าและเทศกาลมหาพรตแต่ต่อมาเปลี่ยนมาใช้สีม่วงแทนและใช้สีดำในพิธีกรรมของผู้ล่วงลับ(อาจใช้สีม่วงแทน) ปัจจุบันสีดำนี้จึงไม่ค่อยนิยมมีการใช้มากนักในพิธีกรรม […]

เวลาเรามาร่วมบูชาพิธีกรรมพี่น้องเคยสังเกตไหมครับว่า“ทำไมจึงต้องมีอิริยาบถต่างๆระหว่างมิสซาไม่ว่าจะเป็นการยืนการนั่งการคุกเข่าฯลฯ” ทำไมพระศาสนจักรจึงไม่กำหนดให้มีท่าทางหรืออิริยาบถอย่างเดียวในพิธีกรรมเหตุผลสำคัญที่เป็นเช่นนี้เพราะพระศาสนจักรต้องการจะสื่อให้เราเห็นว่าพิธีกรรมนั้นไม่ใช่การกระทำส่วนตัวแต่เป็นการแสดงออกอย่างทางการของพระศาสนจักรซึ่งเน้นเรื่องการมีส่วนร่วมทั้งกายและใจทั้งครบแด่พระเป็นเจ้าดังนั้นอิริยาบถต่างๆจึงจะต้องแสดงออกถึงความเคารพความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันและความหมายในแต่ละวัฒนธรรมที่ช่วยส่งเสริมการภาวนาในรูปแบบต่างๆกัน การยืนเป็นอิริยาบถที่แสดงถึงความเคารพซึ่งปกติเราจะลุกขึ้นยืนให้เกียรติแก่บุคคลที่เราประสงค์จะให้เกียรติแก่เขาเช่นในพิธีกรรมเราจะยืนในภาคเริ่มพิธีและภาคปิดพิธีเมื่อขบวนประธานและศาสนบริการเดินเขามาและออกไป  การยืนยังเป็นอิริยาบถที่แสดงออกถึงการร่วมใจภาวนาพร้อมกันเหมือนกับชาวอิสราเอลและคริสตชนยุคแรกกระทำเวลาที่พวกเขาสวดภาวนาดังหลักฐานที่ปรากฏในภาพวาดกาตาก็อมบ์นอกจากนั้นการยืนยังเป็นเครื่องหมายถึงการมีส่วนร่วมในการกลับคืนชีพและการรอคอยการเสด็จกลับมาในครั้งที่สองของพระคริสตเจ้า(Parousia) การคุกเข่าเป็นอิริยาบถที่แสดงถึงการกลับใจถ่อมตนและการใช้โทษบาปการคุกเข่ายังเป็นการแสดงถึงการภาวนาเป็นส่วนตัวและแสดงถึงความเคารพสูงสุดที่มนุษย์พึงมีต่อพระเจ้าเช่นในสมัยหนึ่งเราจะคุกเข่าหน้าพระแท่นเพื่อรับศีลมหาสนิท การนั่งเป็นอิริยาบถที่แสดงถึงการรับฟังอย่างตั้งใจเหมือนดังบรรดาศิษย์ของพระเยซูเจ้าที่นั่งห้อมรอบพระองค์เวลาฟังพระวาจาเพื่อฟังสิ่งที่พระองค์ทรงตั้งแก่พวกเขาดังนั้นเราจึงนั่งขณะที่มีการอ่านพระวาจา(ยกเว้นพระวรสาร) ขณะขับร้องบทคั่นขณะฟังเทศน์และการนั่งเงียบรำพึงหลังรับศีลมหาสนิทอีกด้วย การก้มศีรษะเป็นอิริยาบถที่มักจะแทนที่การคุกเข่าในพิธีกรรมพระสงฆ์จะเชิญชวนให้เราก้มศีรษะลงก่อนรับพรแบบสง่าจากประธานในพิธีในภาคปิดพิธีซึ่งพระสงฆ์จะกล่าวว่า“เชิญก้มศีรษะรับพรจากพระเป็นเจ้า” ในภาคเริ่มพิธีพระสงฆ์จะคำนับพระแท่น  รวมทั้งในบทประจำมิสซาพระสงฆ์ก็จะก้มศีรษะด้วยขณะกล่าวคำภาวนาเป็นส่วนตัว […]

วันนี้เป็นวันสมโภชนักบุญเปโตรและเปาโลอัครสาวกสองนักบุญที่ยิ่งใหญ่ซึ่งพระศาสนจักรสากลและคริสตชนทั่วโลกมีการเฉลิมฉลองและเคารพให้เกียรติแก่ท่านทั้งสองเป็นอย่างสูงตั้งแต่ในยุคแรกของพระศาสนจักรเพราะท่านทั้งสองคือ“หลักศิลาที่มั่นคง” ที่วางรากฐานความเชื่อแก่เราคริสตชนทุกคนด้วยการยอมสละชีวิตของตนเอง เส้นทางชีวิตนักบุญเปโตรหัวหน้าพระศาสนจักร: ชาวประมงธรรมดาคนหนึ่งในเมืองเบทไซดาที่ไม่มีการศึกษา  แต่พระเยซูเจ้าทรงเรียกท่านให้เป็นอัครสาวกแต่งตั้งให้ท่านเป็นหัวหน้าอัครสาวกและเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกของพระศาสนจักรดังชื่อของท่านที่พระเยซูเจ้าทรงเปลี่ยนจาก“ซีโมน” เป็น“เคฟาส” หรือ“เปโตร” (มธ. 16:17-19) ท่านนักบุญเปโตรเป็นคนซื่อๆตรงไปตรงมาหุนหันมุ่งทะลุเคยอ่อนแอพลาดพลั้งแต่ก็กล้าหาญเด็ดเดี่ยวที่จะกลับใจและมั่นคงในการติดตามองค์พระเยซูเจ้าด้วยชีวิตสิ่งที่ทำให้ท่านเสียใจมากที่สุดในชีวิตของท่านสองเรื่องคือการปฏิเสธว่าไม่รู้จักกับพระเยซูเจ้าถึงสามครั้ง(มธ. […]

หลายวันก่อนมีสัตบุรุษท่านหนึ่งถามพ่อว่า“พ่อครับอาสนวิหารหมายถึงอะไรและมีความหมายพิเศษต่างจากโบสถ์ทั่วไปยังไง?” พ่อกลับมาคิดถึงเรื่องนี้และเห็นว่ามีประโยชน์ดีจึงเลยถือโอกาสนี้ให้ความรู้แก่พี่น้องเกี่ยวกับความหมายของคำว่า“วัดหรือโบสถ์”(ศาสนสถานที่ประกอบพิธีกรรมในศาสนาคริสต์) เพราะพ่อเชื่อว่าหลายท่านอาจคงจะยังไม่ทราบว่าสำหรับเราคาทอลิกแล้วเรามีชื่อเรียก“วัดหรือโบสถ์” อยู่หลายชื่อและมีความหมายที่ไม่เหมือนกันด้วย Cathedral ภาษาไทยเรียกว่า“อาสนวิหาร” ภาษาอิตาเลียนใช้คำว่าCattedrale (คัท-เทด-รา-เล) หรือคำว่าDuomo (ดู-โอ-โม) […]

ท่านคิดว่าเราเป็นใคร? วันนี้พระเยซูเจ้าทรงถามบรรดาศิษย์ว่า“ท่านล่ะว่าเราเป็นใคร”เปโตรทูลตอบว่า“พระองค์คือพระคริสต์ของพระเจ้า”นั่นคือคำตอบของนักบุญเปโตรแล้วสำหรับเราหล่ะถ้าพระเจ้าทรงถามเราเราจะตอบพระองค์ว่าอย่างไร?  ซึ่งแน่นอนเราแต่ละคนคงจะไม่สามารถตอบคำถามข้อนี้ได้เลยหากเรายังไม่มีประสบการณ์โดยตรงกับพระองค์ดังนั้นเราจึงต้องถามตนเองอยู่เสมอว่าเราสัมผัสกับพระเจ้าในชีวิตของเราแล้วหรือยัง?หรือพระเจ้าสำคัญกับเราอย่างไร? ความจริงพระเจ้าทรงอยู่รอบตัวและเราสามารถสัมผัสกับพระองค์ได้อยู่ตลอดเวลาอยู่ที่ว่าเราจะตระหนักและรับรู้ถึงการประทับอยู่ของพระเจ้าในชีวิตของเราหรือไม่เท่านั้นดังนั้นไม่ว่าเราจะสุขหรือทุกข์จะป่วยหรือสบายดีอย่าลืมที่จะเรียนรู้และสัมผัสถึงพระองค์เสมอว่าพระเจ้านั้นสำคัญที่สุดสำหรับชีวิตของเรา ในทำนองเดียวกันเรายังต้องตั้งคำถามสำหรับตัวเราเองด้วยเหมือนกันว่า“แล้วท่านหล่ะท่านรู้มั้ยว่าท่านเป็นใคร?”  พ่อคิดว่าคำถามข้อนี้เป็นคำถามสำคัญที่เราควรถามและตอบตัวเองบ่อยด้วยเหมือนกันซึ่งพระเจ้าคงไม่สนใจหรอกว่าเราตอบอะไร? แต่พระองค์ทรงสนใจมากกว่าว่า“เราทำตัวหรือดำเนินชีวิตในฐานะที่เป็นคริสตชนอย่างไร” เด็กยากจนคนหนึ่งกำลังขายแอปเปิ้ลอยู่ที่สถานีรถไฟขณะที่กำลังถือตะกร้าแอปเปิ้ลเดินขายอยู่ในช่วงเวลาเร่งรีบอยู่นั้นชายคนหนึ่งวิ่งมาชนเด็กยากจนจนตะกร้าแอปเปิ้ลกระจายไปทั่วพื้นแต่ชายคนนั้นกลับวิ่งต่อไปโดยไม่สนใจเพื่อให้ทันเวลารถไฟและดูเหมือนผู้คนที่อยู่ในบริเวณรอบๆจะไม่มีใครสนใจเด็กน้อยและแอปเปิ้ลของเขาเลยที่นั่นมีชายคนหนึ่งซึ่งกำลังเร่งรีบเหมือนกันแต่เขาหยุดและช่วยเด็กคนนี้เก็บผลไม้แล้วพูดว่าฉันเสียใจด้วยนะที่เกิดเหตุการณ์แบบนี้ขึ้นเด็กคนนี้รู้ว่าเขาไม่ได้เป็นสาเหตุของเรื่องที่เกิดขึ้นจึงถามคำถามขึ้นว่า“คุณคือพระเยซูเจ้าหรือครับ”เพราะคุณใจดีมากเหลือเกิน  เด็กคนนี้ไม่ได้ถามว่าชายคนนี้เป็นใครแต่เห็นสิ่งที่เขากระทำแล้วคิดว่าน่าจะเป็นพระเยซูเจ้าเพราะกิจการเล็กๆน้อยๆแบบนี้เป็นกิจการแห่งความรักที่ประกาศถึงองค์พระเยซูเจ้า พี่น้องอาทิตย์นพ่อจึงหวังและปรารถนาให้เราแต่ละคนเรียนรู้จากสิ่งที่พระเยซูเจ้าทรงสอนเราสัมผัสกับพระเจ้าเสมอในชีวิตของเราเพื่อจะได้มีคำตอบในคำถามที่ว่า“พระองค์คือใครสำหรับเรา?” […]

พระวรสารในอาทิตย์นี้พระเจ้าทรงสอนเราเรื่องของ“การให้อภัย” ซึ่งพระเจ้าทรงมีต่อเรามนุษย์และปรารถนาให้เรากลับมาคืนดีกับพระองค์อีกครั้งหนึ่ง  ลองนึกถึงตอนที่เราไปแก้บาปเพียงแต่เราเสียใจและขอโทษในความผิดที่เราได้กระทำพระเจ้าก็ทรงให้อภัยแก่เราเสมอไม่ว่าเรานั้นจะใครมีบาปมาแค่ไหนหรือทำบาปผิดหนักหนามาประการใดก็ตามแต่พอนึกถึงมนุษย์ใจของเรามนุษย์เราช่างขอโทษและอภัยให้แก่กันและกันยากเหลือเกิน พี่น้องคงจะจำเรื่องราวของกษัตริย์ดาวิดได้ตอนที่กษัตริย์ดาวิดเห็นนางบัทเชบากำลังอาบน้ำดาวิดเกิดความพึงพอใจในตัวนางจึงส่งคนไปเรียกตัวนางมาแล้วดาวิดก็ทำบาปกับนางบัทเชบาด้วยการหลับนอนกับนางจนนางตั้งครรภ์ดาวิดพยายามปกปิดบาปนี้จึงส่งอุรียาห์สามีของนางบัทเชบาไปรบในจุดที่เสี่ยงอันตรายมากที่สุดและจงใจให้อุรียาห์ถูกฆ่าตายโดยทหารชาวอัมโมนบทอ่านที่หนึ่งจากหนังสือซามูแอลฉบับที่สองในวันนี้จึงเป็นตอนที่ประกาศกนาธันไปเตือนกษัตริย์ดาวิดถึงบาปผิดของตนโดยเล่าเรื่องของคนรวยคนหนึ่งที่มีฝูงแกะแพะและโคมากมายกับคนจนอีกคนหนึ่งที่มีแต่แม่แกะเพียงตัวเดียวซึ่งเขาเลี้ยงดูด้วยความทะนุถนอมอย่างดี  คนรวยนึกเสียดายแกะของตัวเองที่จะต้องฆ่าเลี้ยงแขกจึงส่งคนไปขโมยเอาแกะของคนจนมาฆ่าเลี้ยงแขกแทนดาวิดโกรธมากบอกว่าคนรวยคนนี้ต้องตายและต้องชดใช้ให้4 เท่านาธันก็เลยบอกกับกษัตริย์ดาวิดว่าชายคนนั้นคือตัวของพระองค์เองดาวิดเสียใจในบาปความผิดของตนจึงตรัสว่า“ข้าพเจ้าได้กระทำบาปผิดต่อพระเจ้าแล้ว” แล้วพระคัมภีร์เล่าต่อทันทีว่า“พระเจ้าทรงให้อภัยบาปของฝ่าพระบาทแล้ว” แม้บาปของกษัตริย์ดาวิดนั้นมีมากมายซึ่งเริ่มต้นจากบาปเล็กๆจากความปลงใจในความอุลามกการล่วงประเวณีและการฆ่าคนซึ่งธรรมชาติของบาปก็มักเป็นแบบนี้คือเมื่อเราทำบาปหนึ่งก็จะทำอีกบาปตามไปด้วยแต่บาปก็ไม่สามารถลดความรักความเมตตาที่พระเจ้ามีต่อเราได้เพราะพระเจ้าทรงใจดีกับเราเสมอเพียงแค่เราเสียใจและขอโทษต่อพระเจ้าเราก็จะได้รับการอภัยจากพระเจ้าอย่างแน่นอนเช่นเดียวกับหญิงคนบาปในพระวรสารนางได้แสดงความถึงความทุกข์เสียใจถึงสิ่งที่นางเคยกระทำไปนางจึงล้างเท้าหลั่งน้ำตาเช็ดเท้าด้วยผมและจูบเท้าของพระองค์แล้วพระองค์ก็ทรงอภัยโทษทั้งหมดให้แก่เธอในทันทีในขณะที่ฟาริสียังดูถูกดูแคลนแล้วค่อยตัดสินบาปของคนอื่นว่าผู้หญิงคนนี้คือคนบาปที่ไม่ควรยุ่งเกี่ยวและพระเจ้าก็ไม่สมควรให้อภัยแก่หญิงคนบาปประเภทนี้ด้วย พี่น้องครับเรื่องราวในพระวรสารวันนี้จึงให้ข้อคิดสำหรับการดำเนินชีวิตแก่เราว่าเรามนุษย์ทุกคนควรรู้จักสำนึกผิดเสียใจและขอโทษกับพระเป็นเจ้าในบาปของความผิดที่ได้เรากระทำเสมอเพราะแท้จริงเราทุกคนก็เป็นคนบาปซึ่งต้องการความรักความเมตตาและการอภัยจากพระเจ้าแต่เราจะสามารถสัมผัสและรับการให้อภัยจากพระเจ้าได้อย่างไรหากเราไม่พยายามเข้าไปใกล้ชิดกับพระเจ้าและประการที่สองแม้บาปอาจจะทำให้เราตกต่ำและมีสภาพชีวิตอยู่ห่างกับพระเจ้าแต่บาปก็ไม่สามารถลดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ในตัวของเราได้ดังนั้นจงอย่าหลงตัวเองคิดว่าตนเองดีกว่าผู้อื่นและค่อยติดสินคนอื่นแต่เราต้องรู้จักแยกแยะบาปกับคนบาปออกจากกันดังคำกล่าวที่กล่าวไว้ว่า“จงรังเกียจบาปแต่ไม่ควรรังเกียจคนบาป”

พระวาจาของพระเจ้าทั้งสองบทในวันนี้พูดถึงเรื่องความตายของลูกชายหญิงหม้าย2 คนคนหนึ่งเป็นลูกชายของหญิงหม้ายที่เมืองสาเรฟัทและอีกคนหนึ่งเป็นลูกชายคนเดียวของหญิงหม้ายที่เมืองนาอินทั้งสองคนนี้ได้เสียชีวิตลงและทำให้ความหวังของหญิงหม้ายทั้งสองคนนี้สูญสิ้นไปด้วยแต่วันนี้พวกเธอทั้งสองคนกลับมีหวังอีกครั้งหนึ่ง  พระองค์ทรงเปลี่ยนความทุกข์ยากให้เป็นความยินดีเพราะด้วยฤทธิ์อำนาจของพระเจ้าและความเมตตาสงสารของพระองค์นั่นเองเอลียาห์ไม่สามารถปลุกคนตายให้กลับคืนชีพด้วยฤทธิ์อำนาจของตนเองได้จึงได้วิงวอนพระเป็นเจ้าเพื่อให้ลูกชายของหญิงหม้ายกับมามีชีวิตอีกครั้งหนึ่งแต่สำหรับพระเยซูเจ้าพระองค์ทรงใช้ฤทธิ์อำนาจของพระองค์เองปลุกเด็กหนุ่มคนนี้ให้ลุกขึ้นโดยตรัสว่า“หนุ่มเอ๋ยเราบอกเจ้าว่าจงลุกขึ้นเถิด”แล้วเด็กหนุ่มนั้นก็ลุกขึ้นมามีชีวิตอีกครั้งหนึ่ง พี่น้องเราทุกคนคงเคยมีประสบการณ์แบบองค์พระเยซูเจ้าในเรื่องของ“การสงสาร” ผู้อื่นเช่นเมื่อเราเห็นคนอื่นมีความทุกข์หรือมีความยากลำบากในชีวิตเราก็คงอดไม่ได้ที่จะสงสารและเป็นทุกข์ตามไปกับผู้อื่นด้วยยิ่งถ้าคนๆนั้นเป็นคนที่เรารู้จักและอยู่ใกล้ชิดเราเป็นเพื่อนเป็นลูกน้องหรือเพื่อนบ้านของเรา  การสะเทือนใจและการสงสารที่มีต่อคนๆนั้นก็ยิ่งมากขึ้นตามไปด้วยแบบอย่างการสงสารของพระเยซูเจ้าในวันนี้จึงสอนเราว่าแท้จริงความสงสารนั้นต้องมีกิจการเสมอเพราะความสงสารจะไปไม่ถึงความรักได้เลยหากไม่มีกิจการเหมือนดังคำในภาษาอังกฤษที่ใช้เรียก“ความสงสารหรือความเห็นอกเห็นใจ” ว่า“Compassion” ซึ่งหมายถึง  com+passion  (com […]

อาทิตย์นี้เป็นวันสมโภชพระวรกายพระโลหิตของพระคริสตเจ้า ทุกปีทางวัดของเรา จะมีพิธีแห่ศีล เพื่อเทิดเกียรติองค์พระเยซูเจ้าผู้ประทับอยู่ในศีลมหาสนิทไปรอบ ๆ บริเวณวัด และโรงเรียน ซึ่งเป็นพิธีที่สง่างามและมีความหมายฝ่ายจิตใจอย่างมากสำหรับเราคริสตชนทุกๆ คน พี่น้องครับ […]

สมโภชพระตรีเอกภาพ พี่น้องครับอาทิตย์นี้เป็นวันสมโภชพระตรีเอกภาพเป็นรหัสธรรมข้อความเชื่อประการหนึ่งที่พระศาสนจักรสอนเรามนุษย์ว่า“พระเป็นเจ้าของเราเป็นพระเจ้าแท้หนึ่งเดียวแต่มีสามพระบุคคลคือพระบิดาพระบุตรและพระจิตสามพระบุคคลซึ่งเป็นหนึ่งเดียวกันและกันในความรัก” คุณพ่อคนหนึ่งกำลังขับรถอยู่มีลูกชายเล็กๆคนหนึ่งนั่งไปด้วยทันใดนั้นลูกชายก็หันไปหาพ่อถามว่า ลูกชาย:  “พ่อครับพระเจ้ามีเพียงหนึ่งหรือหลายองค์” บิดา    :  “มีหนึ่งเดียวลูกรัก” ลูกชาย:  “พระบิดาเป็นพระเจ้าหรือไม่” […]